W toku konsultacji społecznych do Ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa, zebrano wiele, bardzo negatywnych opinii, dotyczących możliwości ograniczenia współpracy z dostawcami sprzętu z niektórych państw, zwłaszcza Chin. Taki obrót sprawy oznacza, że firma Huawei najprawdopodobniej będzie mogła współpracować z polskimi operatorami w kwestii budowy sieci 5G.
Prawa człowieka jako przesłanka do wykluczenia dostawcy
Spośród wszystkich zapisów projektu Ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa, najwięcej kontrowersji wzbudził ten, który mówił o możliwości weryfikacji dostawców pod kątem tego, czy w ich kraju pochodzenia respektowane są prawa człowieka i prawa obywatelskie. Z uwagi na obecną sytuację polityczną, zapis ten należało interpretować jednoznacznie – jako furtkę do wykluczenia takich firm jak Huawei czy ZTE wyłącznie dlatego, że są chińskie.
Kontrowersyjnemu przepisowi sprzeciwiło się Ministerstwo Sprawiedliwości, które podkreśliło, że nie ma możliwości rzetelnej oceny tego, czy w danym kraju przestrzegane są prawa człowieka i prawa obywatelskie. Zwrócono uwagę, że w takich krajach częstokroć funkcjonują stosowne regulacje, zgodne ze standardami międzynarodowymi, jednak w rzeczywistości nie są przestrzegane. Zdaniem ministerstwa, należy skupić się na ocenianiu samej technologii, a nie państwa, z którego ona pochodzi.
Stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości jasno dowodzi temu, że w kwestii ewentualnego ograniczenia współpracy z Chinami nie ma jednomyślności w rządzie, co mogłoby wpłynąć na dalsze losy projektu ustawy.
Wykluczanie dostawców niezgodne z konstytucją
Wątpliwości co do zapisów projektowanej ustawy zgłosili również przedstawiciele Rządowego Centrum Legislacji, którzy podkreślili, że zapisy ograniczające konkurencję nie są zgodne z konstytucją. Zasada swobody działalności gospodarczej to jedna z najistotniejszych swobód obywatelskich w państwie demokratycznym, dlatego musi być bezwzględnie respektowana, bez wprowadzania nadmiernych ograniczeń.
Nieprzychylne obecnemu brzmieniu ustawy były również takie instytucje państwowe, jak Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Narodowy Bank Polski. Ten pierwszy zaznaczył wprost, że ustawa, w obecnym brzmieniu, ograniczy konkurencyjność na rynku, z kolei drugi wyraził zaniepokojenie o swoją niezależność i bezpieczeństwo najbardziej wrażliwych danych.
Oprócz instytucji rządowych, krytyczne uwagi do projektu zgłosiło kilkadziesiąt zainteresowanych podmiotów i organizacji.
Rozwiązanie – umowa z Chinami
W obliczu zaistniałej sytuacji, pracownicy Ministerstwa Cyfryzacji zmagają się z koniecznością wypracowania rozwiązania, które zadowoliłoby wszystkie zainteresowane strony. Wiele wskazuje na to, że byłyby nim umowy, jakie Rzeczpospolita Polska mogłaby zawrzeć z Chińską Republiką Ludową.
Dziennikarze Wirtualnej Polski uzyskali informacje od Ministerstwa Cyfryzacji, jakoby prace nad stosownymi umowami były zaawansowane:
Ministerstwo Cyfryzacji zaproponowało stronie chińskiej przeprowadzenie pierwszych Polsko-Chińskich Konsultacji Cyfrowych, mających stanowić podstawę pogłębionego międzyresortowego dialogu, poruszającego szeroki zakres aspektów współpracy z obszarze cyfryzacji. W ramach rozszerzania dwustronnego dialogu w sprawach cyfrowych, Polska proponowała Chinom rozwinięcie współpracy naukowo-badawczej i technologicznej. Ministerstwo Cyfryzacji zaproponowało m.in. podpisanie trzech porozumień o współpracy (tzw. Memorandum of Understanding), ale nie otrzymało jasnego stanowiska Chin w tej sprawie. Z uwagi na dobro negocjacji, na chwilę obecną nie możemy podać szczegółów do publicznej wiadomości, o rezultatach poinformujemy w stosownym czasie
Ministerstwo Cyfryzacji dla Wirtualnej Polski
Gdyby udało się doprowadzić do skutecznego podpisania umów, wątpliwości w sprawie dalszych losów obecności Huawei na polskim rynku udałoby się skutecznie wyjaśnić. Polska miałaby również podpisane stosowne porozumienia zarówno z Chinami, jak i Stanami Zjednoczonymi.
Wykluczenie Huawei z budowy sieci 5G w Polsce mogłoby pociągnąć za sobą daleko idące konsekwencje, przede wszystkim finansowe. Ograniczenie konkurencji i konieczność wymiany dotychczasowej infrastruktury na zgodną ze sprzętem nowych dostawców, stanowiłyby spore wyzwanie dla polskich operatorów, rzutując na rozwój infrastruktury teleinformatycznej w Polsce.
Sprzeciw wielu instytucji rządowych wobec wykluczenia chińskich firm, to nie tyle światełko, co silne źródło światła w tunelu. Najlepsze wyjście, czyli porozumienie wszystkich zainteresowanych, wydaje się być osiągalne.
