Astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego, pracując w ramach projektu OGLE dot. długoterminowego badania nieba, dokonali niezwykłego odkrycia w obszarze astronomii gwiazd zmiennych. Zidentyfikowali nową cefeidę klasyczną w Drodze Mlecznej, która charakteryzuje się najdłuższym okresem pulsacji spośród wszystkich znanych dotychczas gwiazd tego typu w naszej Galaktyce.
Wyjątkowa gwiazda odkryta przez polskich naukowców
Nowo odkryta gwiazda, znana jako OGLE-GD-CEP-1884, bije rekordy z okresem pulsacji wynoszącym 78,14 dni. Jest to prawie o 10 dni dłużej niż poprzednia rekordzistka, cefeida S Vulpeculae. Odkrycie było możliwe dzięki staraniom profesora Igora Soszyńskiego, który przoduje w międzynarodowych badaniach nad gwiazdami zmiennymi. Wraz ze swoimi naukowcami prowadził on 10-letnie monitorowanie fotometryczne (pomiar światłości oraz natężenia oświetlenia).
Cefeidy klasyczne są istotne w astronomii ze względu na ich unikalne właściwości. Edwin Hubble wykorzystał zależność okres-jasność gwiazd do potwierdzenia istnienia innych galaktyk poza Drogą Mleczną. Były one również kluczowe w odkryciu rozszerzania się Wszechświata, co miało fundamentalne znaczenie dla rozwinięcia teorii Wielkiego Wybuchu.
Dzięki wyjątkowym cechom OGLE-GD-CEP-1884 tj. jej młody wiek, szacowany na 22 miliony lat oraz posiadanie znacznie większej jasności niż Słońce (ponad 25000 razy) jest ona jedną z najjaśniejszych i najmłodszych znanych cefeid w naszej galaktyce. Dzięki temu odkryciu astronomowie mają teraz możliwość lepszego kalibrowania zależności między okresem a jasnością gwiazd, co jest kluczowe dla precyzyjnego mierzenia odległości kosmicznych i zrozumienia struktury galaktyk położonych nawet 300 milionów lat świetlnych od nas.
Wyzwania obserwacyjne
Naukowcy poinformowali, że udało się określić odległość do OGLE-GD-CEP-1884 oraz jej lokalizację w naszej Galaktyce. Gwiazda ta położona jest 14,5 tysiąca lat świetlnych od Ziemi w Ramieniu Spiralnym Węgielnicy, gdzie znajduje się również wiele innych młodych cefeid klasycznych. Warto dodać, że choć jest ona jasna i łatwo ją zauważyć, szczególnie gdy patrzy się na dłuższe fale światła, to jeszcze do niedawna była pomijana w katalogach cefeid. To sugeruje natomiast, że może być więcej takich przypadków w naszej Galaktyce, które jeszcze nie zostały odkryte.
Dodatkowo błędna jej klasyfikacja jako LPV (długookresowej gwiazdy zmiennej) w katalogach ASAS-SN i Gaia pokazuje, że wykorzystywane do obserwacji i automatycznej klasyfikacji gwiazd algorytmy muszą być wciąż udoskonalane. Na razie najlepszą metodą pozostaje tradycyjne, wizualne sprawdzanie ich krzywych jasności.
