W tym tygodniu Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB rozpoczęło udostępnianie prognozy i zagrożeń kosmicznych dla Polski. Przewidywanie pogody kosmicznej jest istotne z punktu widzenia technologii wykorzystywanych przez ludzi na co dzień, a które „odczuwają” zmiany zachodzące na Słońcu oraz w magnetosferze i jonosferze Ziemi.
Czym jest pogoda kosmiczna i jakie parametry mogą być mierzone?
Pogoda kosmiczna to zjawiska, które zachodzą wewnątrz ziemskiej magnetosfery i jonosfery, a także na Słońcu. Zjawiska, które pojawiają w obrębie tych stref kosmosu, mogą negatywnie wpływać na łączność radiową i satelitarną, uszkadzać elektronikę czy też zakłócać funkcjonowanie sieci elektroenergetycznych, dlatego ich przewidywanie i ciągły monitoring są niezwykle istotne.
W opisach dotyczących pogody kosmicznej stosuje się trzy tzw. indeksy, należą do nich burze geomagnetyczne, radiacyjne oraz zakłócenia radiowe. Pierwszy indeks, czyli burze geomagnetyczne obserwowane są jako zaburzenia pola magnetycznego Ziemi, spowodowane wiatrem słonecznym. Burze radiacyjne generują podwyższenie się radiacji, co przekłada się na wzrost liczby cząstek energetycznych, natomiast przyczyną zakłóceń radiowych jest emisja promieniowania X ze Słońca w obrębie jonosfery.
Po co nam prognoza pogody kosmicznej?
Prognozowanie pogody kosmicznej związane jest bezpośrednio bezpieczeństwem narodowym, a prowadzone w tej dziedzinie badania naukowe dadzą szansę na zaznajomienie i poznanie zjawisk fizycznych, które zachodzą w kosmosie, generując bezpośredni wpływ na łączność, z której korzystamy bez przerwy. Pogoda kosmiczna i jej badanie pozwoli na zrozumienie takich zjawisk jak koronalne wyrzuty masy, czyli tworzenie się obłoku plazmy o intensywnym polu magnetycznym wyrzucanym w kosmos, rozbłyski gamma, powodujące nagły wzrost natężenia promieniowania czy też wybuchy supernowej.
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w sposób ciągły prezentuje dane, do których dostęp ma każdy. Zawierają nie tylko poziom indeksu, ale również poziomy strumienia X-ray i protonów, a także obecny stan zorzy polarnej oraz jej prognozowanie. Możliwe jest też obejrzenie zdjęć Słońca wykonanych za pomocą HMI, w filtrach 193 Angstrem, 335 Angstrem i 94 Angstrem, a także zapoznanie się ze zdjęciem korony słonecznej wykonanym koronografem LASCO C3, który ulokowany jest na pokładzie SOHO.
