Woda to kluczowy element, bez którego nie byłoby życia na Ziemi. Są jednak w naturze zwierzęta wyróżniające się pewną cechą na tle innych stworzeń – są w stanie bardzo długi czas przetrwać bez tego życiodajnego płynu. Mowa tu o malutkich Niesporczakach, które okazują się bardzo ciekawymi bezkręgowcami, z uwagi na to, że mogą przetrwać lata (dziesiątki lat) bez wody. Ale jak?
Zwierzęta odporne na wszystko
Naukowcy z uniwersytetu w Tokio zgłębili temat niesporczaków (Tardigrada), czyli malutkich bezkręgowców, osiągających od 0,1 do 1,2 mm długości – zatem trudno je zauważyć gołym okiem. Zwierzę określa się także mianem wodnych niedźwiedzi – znanych jest 1300 gatunków, z których duża część niemal nie potrzebuje wody do życia – może przetrwać w warunkach, których większość istot na Ziemi nie byłaby w stanie.
Niesporczaki mogą przetrwać naprawdę wiele – ekstremalnie niskie i wysokie temperatury, promieniowanie, a nawet pobyt w próżni kosmicznej. Mają niesamowitą zdolność regeneracji, która powoduje, że są tak odporne na czynniki zewnętrzne. Mimo że te bezkręgowce najczęściej zasiedlają miejsca bogate w wodę, to są w stanie przetrwać bez niej dziesiątki lat, a to wszystko dzięki pewnej cesze, która wyróżnia je na tle innych zwierząt.
Niesporczaki przeżyją bez wody lata. W jaki sposób?
Jak to się dzieje, że te malutkie bezkręgowce są w stanie przetrwać lata bez wody? Organizmy cechują się kilkoma przystosowaniami – m.in. mogą wejść w stan kryptobiozy (spoczynku) w przypadku, gdy znajdują się w warunkach niekorzystnych do życia. Okazuje się, że niesporczaki mają specjalny typ białka CAHS.
W stanie spoczynku niesporczaka białka CAHS chronią inne komórki zwierzęcia przed odwodnieniem, tworząc pajęczynę włókien z zasychającej substancji przypominającej żel, która ma zwiększyć sztywność komórki. Struktury te chronią komórki przed zniekształceniem spowodowanym brakiem wody.
Filament ten w przypadku kontaktu omawianego dziś zwierzęcia z wodą jest stopniowo degradowany. Proces okazuje się odwracalny, co tłumaczy niesamowitą odporność niesporczaków na niekorzystne warunki – w tym brak wody.
