Czy czas w ogóle istnieje? Odpowiedź wydaje się naprawdę prosta, a zarazem oczywista – wystarczy spojrzeć na zegarek, telefon czy kalendarz. W historii powstało wiele teorii, mówiących, że może on jednak nie istnieć. Jak to w ogóle możliwe, co to oznacza? Zobaczmy, jak ma się do tego współczesna fizyka.
Fizyczne rozterki najważniejszych teorii XX w.
Ostatnie stulecie z pewnością nie było bierne dla fizyków. To przecież ostatnie dekady przyniosły nam bardzo śmiałe, nowatorskie teorie, które w części udało się potwierdzić. Naukowcy wytłumaczyli istnienie Wszechświata dzięki dwóm elementarnym teoriom – ogólnej teorii względności Alberta Einsteina oraz mechaniki kwantowej, której prekursorem był Max Planck.
Pierwsza teoria tłumaczy m.in. grawitację, a także, jak obiekty się poruszają, natomiast fizyka kwantowa jest zdecydowanie bardziej tajemnicza – w wielkim skrócie wyjaśnia zjawiska w niezwykle małym świecie cząstek. Niemniej jednak uważa się, że obie teorie są ze sobą sprzeczne, a naukowcy z całego świata zgadzają się, że obie teorie należy zastąpić jedną teorią o bardziej ogólnym charakterze.
Jakby miała się nazywać? Teoria kwantowej grawitacji. No dobra, ale jak to się ma do czasu? Zarówno w teorii kwantów, jak i względności, w określonych warunkach płynie inaczej niż na Ziemi (przykładowo, dla astronauty poruszającego się z prędkością bliską prędkości światła płynie wolniej).
No i tutaj pojawia się problem, bowiem teoria grawitacji kwantowej jest ciężka do stworzenia. Fizycy wymyślili kilka teorii, które miałyby być wstępem do grawitacji kwantowej – m.in. teorię strun, jednak tą też trudno jest udowodnić. Naukowcy niezadowoleni z teorii strun wymyślili pętlową grawitację kwantową, która zakłada, że czas i przestrzeń jest zbudowana z niezwykle małych elementów nazywanych właśnie pętlami.
Co najciekawsze, pętlowa grawitacja kwantowa całkowicie eliminuje pojęcie czasu, ale to nie jedyna tego typu teoria.
Czy czas w ogóle może nie istnieć?
Dowiedzieliśmy się już, że współczesna fizyka wymaga wielu zmian – nowej teorii. Ta teoria może nie zawierać czasu, więc zakładając, że gdyby sprawdziła się, to okazałoby się, że on nie istnieje? Teraz przychodzi na myśl, co to znaczy „istnieje”. W fizyce są obiekty – dla przykładu krzesło, papier, które po prostu są – nie zostały opisane pod względem fizycznym, ale i tak wiemy, że istnieją.
Wyżej wymienione obiekty jesteśmy w stanie wytłumaczyć – ich budowę z fundamentalnych cząstek, natomiast nie wiemy, w jaki sposób czas mógłby powstawać z tak bazowych elementów. Zakładając bowiem, że nie uda nam się znaleźć wyjaśnienia, jak powstaje, to nie możemy założyć, że istnieje. Zatem może go w ogóle nie być.
To dość trudna wiadomość do przyjęcia, której potwierdzenie wstrząsnęłoby światem. Ale czy by coś zmieniła? Tak właściwie to nie, czas został stworzony po to, aby ułatwiał ludziom organizację dni, tygodni, miesięcy, lat.
Nie jesteśmy sobie w stanie wyobrazić obecnego świata bez tego „wynalazku”, no ale odkrycie nie sprawiłoby, że zegary i kalendarze zostałyby wycofane.
